“ฐานธรรม” ฉบับ “เดินตามรอยธรรม”

ขอนอบน้อมแด่ คุณพระพุทธ พระธรรม และพระอริยสงฆ์

ผมได้เขียน“ฐานธรรม” ฉบับ “เดินตามรอยธรรม” เพื่อเป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจ คุณแม่เลียบ กิจคณะ ซึ่งเป็นคุณแม่ของภรรยาผม เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2562 โดยได้กล่าวถึง คุณสมบัติของคุณแม่เลียบ กิจคณะ ที่มีความมั่นคงในพระพุทธศาสนาและได้เดินตามรอยธรรมตลอดทั้งชีวิต จึงขอนำลงในที่นี้โดยหวังว่าจะเป็นประโยชน์ต่อท่านผู้อ่านไม่มากก็น้อยครับ

....

“ฐานธรรม” ฉบับ “เดินตามรอยธรรม”

ในวัยเด็กของผมที่ อ.ลำปลายมาศ จ.บุรีรัมย์ นั้น นาน ๆ ครั้งผมจะได้มีโอกาสดูภาพยนต์ในโรงหนังประจำอำเภอ ในสมัยนั้นหนังที่โด่งดังคือ สตาร์วอร์ และ ซุปเปอร์แมน เรื่องที่ผมชอบที่สุดคือ ซุปเปอร์แมนภาค 4 เมื่อดูหนังจบ ผมไม่ได้เศร้าโศกเสียใจอะไรที่หนังจบ แต่ผมปั่นจักรยานคันน้อยกลับบ้านด้วยรอยยิ้มอย่างมีความสุข เพราะซุปเปอร์แมนได้ทำหน้าที่สำเร็จอย่างงดงาม

ชีวิตคนเราก็เช่นกัน หากเปรียบจะกับภาพยนต์ที่ดีเรื่องหนึ่งที่จบลง เราก็มีความสุขใจที่มีโอกาสได้ชม และความสุขนั้นจะเกิดขึ้นเมื่อพระเอกของเรื่องนั้น “ทำความดี”

หากจะกล่าวถึงชีวิตของคุณแม่เลียบ กิจคณะแล้ว ต้องบอกว่าท่านได้ “เดินตามรอยธรรม” ตลอดทั้งชีวิตอย่างแท้จริง แม้ผมจะได้โอกาสได้รู้จักใกล้ชิดเพียง 20 กว่าปีในฐานะลูกเขย แต่ก็ถือว่าเป็นวาสนาอันสูงอย่างหนึ่งในชีวิต ที่กล่าวอย่างนี้เพราะการใช้ชีวิตของท่านนั้นเป็นแบบอย่างอันสูงส่งและน่าน้อมนำมาปฏิบัติตาม

สังเกตได้ชัดว่าหลายสิ่งหลายอย่างในตัวคุณแม่เลียบได้ถูกถ่ายทอดมายังลูก ๆ ของท่านซึ่งรวมทั้งคุณกาญนา ชยะกุลคีรี บุตรสาวคนสุดท้องที่เป็นคู่ชีวิตของผม คุณสมบัติเหล่านี้ได้ทำให้คุณพ่อคุณแม่และทุกคนในครอบครัวของผมมอบความรักและเคารพแก่คุณแม่เลียบและทุกคนในครอบครัวประดุจเป็นครอบครัวเดียวกัน

คุณสมบัติอันประเสริฐในตัวคุณแม่เลียบนั้นไม่สามารถจะกล่าวได้หมดในที่นี้ แต่จะขออนุญาตกล่าวถึงเพียงบางส่วนดังต่อไปนี้

“คนมีบุญมากกว่า”

หากจะบอกว่าคนที่มีบุญนั้นคือคนที่มีทรัพย์สมบัติมากและเพียงพอต่อความต้องการใช้สอยก็คงไม่ผิด แต่คนที่มีบุญมากกว่าคือคนที่รู้จักใช้ประโยชน์จากทรัพย์สมบัติที่มีอย่างเป็นไปเพื่อยังประโยชน์ของพระพุทธศาสนา ประโยชน์ตน และประโยชน์ผู้อื่นอย่างแท้จริง และมีความสุขล้นกับชีวิตที่สันโดษ

แม้ว่าคุณแม่เลียบจะมีวาสนาที่เมื่ออยากจะได้อะไรเพียงแต่เอ่ยปากคำเดียว ลูกหลานทุกคนก็พร้อมที่จะแสวงหามาให้ แต่ข้าวของเครื่องใช้ของคุณแม่เลียบทุกชิ้นเป็นไปด้วยความเรียบง่ายแต่มีประโยชน์คุ้มค่า ไม่จำเป็นต้องหรูหรา ท่านใช้สิ่งของทุกชิ้นอย่างคุ้มค่ามหาศาลแม้สิ่งนั้นจะแทบไม่มีค่าในสายตาคนทั่วไป

คุณแม่เลียบมีแต่ความสุขใจที่ได้ทำบุญรักษาศีลและฟังธรรม ความชื่นอกชื่นใจเป็นล้นพ้นในการทำบุญทำทานและได้ทำอาหารให้ลูกหลานได้รับประทานกัน บุญในตัวคุณแม่เลียบนี้เชื่อได้ว่าทุกท่านที่รู้จักคุณแม่เลียบย่อมสัมผัสได้อย่างชัดเจน

“ความเคารพทั้ง 3 อย่าง”

คุณแม่เลียบมีความเคารพทั้งต่อ 1. ผู้ที่สูงกว่า 2. ผู้ที่เสมอกัน และ 3. ผู้ที่อ่อนกว่า อย่างจริงใจ สิ่งนี้เป็นหนึ่งในศีลสมบัติอันงดงามในตัวคุณแม่เลียบ

แม้ตัวผมเองเป็นเพียงลูกเขยท่านยังมักจะบอกว่า “โอ้มีอะไรก็บอกแม่นะ…แม่จะทำตาม” ฟังดูเหมือนผมจะเก่งเหลือเกินที่สามารถสอนผู้ใหญ่ได้ แต่ในทางกลับกันท่านได้สอนศีลแก่ผมด้วยการกระทำอันงดงามนี้ และหลายอย่างที่ผมได้เล่าบอกไป ท่านก็ได้นำไปปฏิบัติได้อย่างดีเยี่ยมจนคนที่เล่าบอกด้วยความจำมาแบบผมนั้นยังต้องอายเลยทีเดียว

“จะเจ็บป่วยหนักซักปานใด…ทว่าใจของท่านมิได้ป่วยเลย”

ในช่วงที่เจ็บป่วยคุณแม่เลียบมีอาการเป็นทุกข์ทางกายที่หนักมาก แต่ท่านมิได้แสดงอาการที่เป็นทุกข์ทางใจ เช่น ความกลัว หรือ กังวลใจ ให้เห็นเลยแม้แต่น้อย มีแต่เพียงร่างกายที่ทำให้ท่านเจ็บปวดและเหนื่อยอ่อน แม้แต่แพทย์และพยาบาลก็ยังแปลกใจว่าสภาพร่างกายที่เจ็บป่วยขนาดนี้ เหตุใดท่านยังให้ความร่วมมือต่อแพทย์และพยาบาลได้เป็นอย่างดี ท่านเอ่ยว่า “สงสารพยาบาลเน๊าะ ดูซิ เจาะหาเส้นแม่ไม่เจอสักที เป็นชั่วโมงเลย” ทั้งที่ท่านเองถูกลงเข็มนับสิบครั้ง สิ่งนี้สะท้อนให้เห็นอย่างชัดเจนว่าท่านได้มีการฝึกจิตฝึกใจของท่านมาอย่างดีเยี่ยม

“เมื่อคิดถึงความตาย…สบายนัก”

คุณแม่เลียบ กิจคณะ ได้เตรียมตัวที่จะจากโลกนี้ไปล่วงหน้าหลายปี อันจะเห็นได้ว่าท่านได้จัดเตรียมทุกสิ่งทุกอย่างเรียบร้อยไม่ให้ลูกหลานต้องลำบากแม้กระทั่งการจัดงานบำเพ็ญกุศลและฌาปนกิจของท่าน ท่านได้ทำการจัดเตรียมทุกอย่างด้วยความละเอียดประณีตไว้ล่วงหน้า

ในขณะที่อยู่โรงพยาบาลท่านได้เอ่ยกับผมว่า “คนเราหากถึงเวลาที่จะหมดเวรหมดกรรม ถึงจะทำอย่างไรก็ต้องไป แต่หากยังไม่หมดแล้ว ยังไงเสียก็จะอยู่ต่อเอง” แสดงถึงความแกล้วกล้าในจิตในใจของท่านที่ฝึกฝนเตรียมพร้อมมาอย่างดีเยี่ยม

แม้ก่อนที่ท่านจะจากไปสู่สุขคติก็ยังได้บอกกล่าวไว้ด้วยว่าให้ลูกหลานจัดงานทำบุญอย่างไรโดยจัดเตรียมทุกอย่างไว้ให้พร้อมโดยที่ลูกหลานไม่ต้องลำบาก ทุกสิ่งได้ถูกจัดเตรียมไว้ล่วงหน้าหลายปีแม้กระทั่งรูปถ่ายที่จะใช้และสถานที่บรรจุอัฐิของตัวท่านเอง

...

หากบทความนี้ได้กล่าวผิดพลาดไปประการใดนั้นเกิดจากการทำความเข้าใจในคำสอนมาผิดของกระผมเองและขอกราบขอขมาต่อพระรัตนตรัยและครูบาอาจารย์ไว้ ณ ที่นี้ด้วย และหากสิ่งที่เขียนนี้ถูกต้องและเป็นประโยชน์ต่อพระศาสนาและเพื่อนพุทธบริษัทแล้วกระผมขอน้อมถวายบูชาแด่พระรัตนตรัย ครูบาอาจารย์ และองค์หลวงปู่เจือ สุภโร เป็นที่สุด

รองศาสตราจารย์ ดร.กีรติ ชยะกุลคีรี (โอ้)

บุตรเขยคุณแม่เลียบ กิจคณะ

ภาพพระอาทิตย์ทรงกลดในงานฌาปนกิจคุณแม่เลียบ กิจคณะ ณ วัดโคน อ.ประโคนชัย จ.บุรีรัมย์ / ถ่ายภาพโดย กีรติ ชยะกุลคีรี

ภาพพระอาทิตย์ทรงกลดในงานฌาปนกิจ คุณแม่เลียบ กิจคณะ ณ วัดโคน อ.ประโคนชัย จ.บุรีรัมย์

ถ่ายภาพโดย กีรติ ชยะกุลคีรี